Tag: Enactivism

Een scheldkanonnade veroorzaakt strikt genomen geen fysieke pijn, zo hebben we gezien. En een bevel veroorzaakt strikt genomen niet mijn in actie komen. Er is echter wel een orthogonaal verband tussen betekenis en lijf, zegt Maturana. Iets eenvoudiger gezegd, er is een niet-oorzakelijke koppeling tussen geest en lichaam. De kern van deze opvatting houdt in […]

Meer lezen

Overal in ons leven zijn voorschriften, geboden, verboden, afspraken, beloftes, verwachtingen en wensen. Ook die zijn allemaal talig, dat wil zeggen dat ze zijn gemaakt van hogere orde gedragsafstemmingen. Dit voor de mens—maar niet per se aan de mens voorbehouden—cruciale domein van betekenissen had niet bestaan als we niet van meet af aan te midden […]

Meer lezen

Een biologie van psychologische fenomenen Ik haal de bioloog Maturana er weer bij. Zijn bevinding is achteraf simpel maar de consequenties ervan reiken ver: betekenissen ontstaan pas wanneer twee organismen—laten we zeggen twee mensen—lijfelijk met elkaar interacteren. Bijvoorbeeld:   Riet prikt Levi zachtjes in zijn zij. Levi prikt zachtjes terug. Even later prikt Riet Levi […]

Meer lezen

Damasio legt uit dat het bewustzijn waarover we het tot nu toe hebben—namelijk het ons meest bekende bewustzijn dat werkt met taal, betekenissen en zelfreflectie—niet ineens is ontstaan. Hij laat zien, net als de eerder genoemde Maturana en Varela, dat onze biologische constitutie zo in elkaar zit dat ze ieder moment zorg draagt voor het […]

Meer lezen

Deel I eindigde met de vraag: Is het wel terecht om aan te nemen dat materie en bewustzijn tot eenzelfde dimensie in de werkelijkheid behoren? Het standaardmodel van verbale communicatie maakt hopelijk duidelijk wat ik met die aanname bedoel. Het gaat over de veronderstelling dat communicatie het over en weer verzenden van betekenisvolle boodschappen is. […]

Meer lezen

Al twee keer eerder heb ik beloofd aandacht te besteden aan het oude lichaam-geestprobleem. Het blijft een hele harde noot om te kraken in de psychologie. Door onze voortschrijdende techniek geeft het brein steeds meer van zijn geheimen prijs en zal het wel niet lang meer duren eer we weten hoe de geest het lichaam […]

Meer lezen